Vasiyeti:

Benden bir parçayı, vatanımın toprağına gömün.

Hacı Gerandıgo Berzeg

1802 - Mutıhuasua, Ubıhya, Çerkesya

1880 - Tepecik, Balıkesir

Savaş meydanlarında geçen 35 yıl ve 16 savaş yarası.

Çerkesya Konfederasyonu'nun 1861-1864 arasında devlet başkanı olan Çerkes siyasetçi, askeri kumandan, halk büyüğü ve hayatının geç dönemlerinde Osmanlı komutanı. Gençliği de dahil olmak üzere hayatının büyük kısmını Rus-Çerkes savaşı (1763-1864) cephelerinde geçirdi. Çerkes Soykırımı'nın ardından Osmanlı topraklarına sürülen Berzeg, Çerkesya'da yürüttüğü direniş için Sultan Abdülaziz tarafından Paşa rütbesi ile onurlandırıldı. 93 harbi sırasında Çerkeslerden oluşan bir birlik kurdu ve Osmanlı devleti için savaştı.

.............

« Hayatım boyunca, yüreğim vatanımın özgürlüğü için amansız bir tutkuyla yandı. Düşmanımız Ruslara karşı savaşmadığım ender anlarda kendimi yaralarımı sarmaya ve gençleri beslemeye adadım. Anavatanımı korumak için ömür boyu süren görevimin bir sonucu olarak, savaş alanında bana katılacak yaşa gelene kadar kendi oğlumla doğru dürüst tanışmadım. Şimdi bile, önünüzde dururken, vahşi işgalcilere karşı 35 yıllık onurlu mücadelede kazanılan on altı savaş yarası taşıyorum. Savaşta yenilgiye uğramış olsak da insanlığımızdan ve onurumuzdan asla vazgeçmeyeceğiz. Aramızdaki hainler yenilgimize sebep oldular ama vatanımız Allah'ın lütfuyla sonsuza kadar kalbimizde, ruhlarımıza silinmez bir şekilde kazınacak. Şimdi bile uğrunda savaştığım insanlar gözlerinde yaşlarla yalvarıyorlar, onları bırakmamamı istiyorlar. Bir gün asil atım üzerinde zaferle vatanıma döneceğime yemin ederim. Buna gücüm yetmezse, bari beni sevgili vatanımın toprağına gömün. »

(Gerandıqo Berzeg'in son konuşması, Adigece'den çevrilmiştir)
Oğuz Berk 
21 Ağustos 2023 - Ankara