Oğuz Berk
Uluslararası Kafkas Derneği Gen. Başk.
Tarihte bu gün; 2 Mayıs 1923'te 14 Çerkes Köyü Sürgün edildi.
Marmara bölgesinde yaşayan Çerkesler, vatana, millete, devlete ( o zaman resmi devlet Osmanlı idi) bağlılıklarını göstermek, Osmanlı'ya vefa borçlarını ödemek için padişahın yanında yer aldılar. Ahmet Anzavur Paşa komutasında 1 Ekim 1919'da Ankara'da, padişaha baş kaldıranların, üzerine yürüdüler. ( Ahmet Anzavur olayı )
Bunun karşısında, kurtuluşun Ankara Hükümeti ve Mustafa Kemal etrafında kenetlenmekte olduğunu düşünen Çerkesler'de, Çerkes Ethem etrafında birleşip, Ahmet Anzavur Paşa üzerine yürüdüler. 1 Ekim 1919'da başlayan olaylar, 7,5 ay sürdü ve 16 Nisan 1920'de Anzavur Kuvvetlerinin dağıtılması ile son buldu.
Çerkesler açısından bir iç savaş olan Anzavur Olaylarında her iki tarafta "vatanseverlik" adına canını ortaya koymuştu. Biri padişaha sadakat ve vefa için, diğerleri ise yeniden milli mücadele için.
Sonra ne mi oldu?
Kazanan Ankara olunca...
Padişaha sadakatle bağlı Ahmet Anzavur ve adamları hain ilan edildi.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu için herşeyini ortaya koyan, savaş meydanlarında 17 savaş yarası alan, Çerkes Ethem ve adamları hain ilan edildi.
Çerkes Ethem'e destek veren Çerkesler, Ethemci diye, Anzavur'a destek veren Çerkesler, Anzavurcu'yu diye sürgün edildi.
Üstelik'te Çerkes bir başbakan Rauf Orbay imzası ile Marmara Bölgesi'ndeki 14 tane Çerkes köyü Afyon, Sivas, Tokat, Urfa, Muş, Bitlis, Konya ve Malatya taraflarına sürgün edilirken, malı mülkü yok pahasına satmak zorunda bırakılan sürgünü bekleyen 22 köyün, sürgünü ise son anda durduruldu.
O gün, bu sürgünlere kimse sesini çıkartmamıştı, tek tepki Beşiktaş Spor Kulübü kurucularından MEHMET FETGEREY ŞOENU tarafından dile getirilmiştir ( 18 Ağustos 1923)
Üstelik Çerkesleri, Çerkes Ethem'in, Anzavur'un yanında savaşa sokanlar Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy ve Mustafa Kemal'di.
Masa başındakiler kahraman, savaş meydanlarında canlarını ortaya koyanlar hain oldu.
Ahmet Anzavur hain ilan edildi (16 Nisan 1920), bir kaç ay sonra Anzavur Olaylarını bastıran Çerkes Ethem hain ilan edildi ( Ocak 1921) sonra her ikisinede destek veren Marmara Çerkes köyleri hain ilan edildi, sürgün edildi ( 2 mayıs 1923 )
Sonra mı?
Çerkes Köylerini sürgüne gönderen, Ethem'i hain ilan eden belgelerin altında imzası olan Hüseyin Rauf Orbay, sadece birkaç yıl sonra 1926'ta, (kendisi Viyana'da tedavi görmekte iken, gıyabında) Atatürk'e suikat düzenlemek isteyenler listesine ismi yazılarak hain ilan edildi, 1935 yılına kadar yurt dışında kaçak yaşadı.
Hangisi haindi, hangisi vatansever?
Ne garip değil mi?
Bi taraf olmadılar, ama bertaraf oldular.
2 Mayıs 1919 Kayseri